Czarnuszka - niezastąpiona na alergię i astmę
Czarnuszka to skrócona nazwa rośliny znanej jako czarnuszka siewna. Ten niewielkich rozmiarów gatunek znany i uprawiany jest od kilku tysięcy lat. O ile obecnie czarnuszkę spotkać można nawet u nas, w przydomowych ogródkach, gdzie odgrywa rolę dekoracyjną, to pierwotnie wywodzi się ona z terenów basenu Morza Śródziemnego. Do dzisiaj powszechnie występuje w Turcji, czy Egipcie gdzie od zawsze wykorzystywana była nie tylko jako popularna przyprawa, ale również uniwersalny środek leczniczy, który rzekomo miał pomagać dosłownie "na wszystko".
O jej powszechnym użyciu może też świadczyć obecność w wielu kuchniach tego regionu - często pojawia się jako składnik potraw arabskich i bliskowschodnich, a także indyjskich. Czym się charakteryzuje, jakie ma właściwości lecznicze i dlaczego warto włączyć ją do swojej codziennej diety? Na te pytania postaram się udzielić odpowiedzi.
Czarne złoto faraonów
Jeśli powiemy o czarnuszce, że jest stosowana od wieków,-to będzie to spore niedopowiedzenie. Jej smak i walory doceniali już mieszkańcy Mezopotamii, a dzbany z ziarnami czarnuszki wkładane były do grobowców faraonów władających Egiptem 1500 lat przed narodzinami Chrystusa. Obecność w sarkofagach sugeruje, że czarnuszka nawet po śmierci miała dalej mieć duże znaczenie dla umarłego - nie bez powodu nazywano ją "czarnym złotem".
O ile obecnie sądzi się, że czarnuszka siewna pierwotnie była wykorzystywana przede wszystkim jako przyprawa, to nie ulega wątpliwości, że ówcześni doceniali również jej właściwości lecznicze i pozytywny wpływ na organizm i zdrowie człowieka. Dzisiaj wiemy już, że nie mylili się w swoich ocenach.
Czarnuszka jak już wspomnieliśmy, pochodzi z terenów Azji Mniejszej, ale obecnie nawet w Polsce można spotkać jej dziko rosnącą odmianę (tzw. czarnuszka polna). Niewielka, około 40-centymetrowa roślina posiada charakterystyczne białe kwiaty, które kwitną w miesiącach letnich, a owocuje we wrześniu, na przełomie jesieni.
Czarnuszka siewna w kuchni
Jako przyprawa czarnuszka siewna często opisywana jest jako delikatniejsza, mniej ostra wersja pieprzu. Nasiona czarnuszki są też w pewien sposób zbliżone smakiem do kminku, stąd zresztą często zwykło nazywać się ją czarnym kminkiem. Wśród aromatów wymienia się również charakterystyczny korzenny smak. Taki zestaw walorów smakowych sprawia, że przyprawa jest bardzo uniwersalna i czarnuszka świetnie sprawdzi się w wielu potrawach.
Jeśli chodzi o wykorzystanie czarnuszki w kuchni, to najczęściej będzie to olej tłoczony z ziaren lub całe ziarna. W tej drugiej formie przyprawa idealnie nadaje się do wzbogacania wypieków, jako dodatek do sałatek i serów, ale przede wszystkim do lekkich i delikatnych mięs - drobiu i jagnięciny.
Czarnuszką można również urozmaicić kapustę kiszoną, czy marynaty i oczywiście stanowi alternatywę dla zwykłego pieprzu - jeść czarnuszkę mogą osoby, które chcą uniknąć podrażnień żołądka i cenią sobie mniej ostre smaki. Prócz oleju i nasion spotkać się można również z mąką z czarnuszki, ale stanowi ona rzadkość i jest mało popularna.
Co zawierają nasiona czarnuszki?
Szeroki zakres zastosowań czarnuszki to zasługa jej bogatego składu. W jej maleńkich ziarnach znajdziemy bowiem bardzo dużo zdrowych tłuszczy, witamin i minerałów, a także innych substancji prozdrowotnych z których wiele podnosi odporność organizmu i ma silne działanie przeciwzapalne. Co istotne, czarnuszka siewna wpływa korzystnie nie tylko przy spożyciu - może być też stosowany zewnętrznie na skórę.
Jej zalety doceniają producenci kosmetyków i często znajduje się ona w składzie preparatów do włosów, jak i cery, szczególnie tej ze skłonnościami do przetłuszczania się. U osób starszych, skutecznie wygładza zmarszczki i ujędrnia skórę, a włosom nadaje blasku i elastyczności. Olejek eteryczny zawarty w składzie ma też wpływ na przyjemny i charakterystyczny zapach.
Co zatem znajdziemy w składzie czarnuszki? Czarnuszka to bogate źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych w tym kwasów omega-6 i omega-9, a także białka i błonnika. Istotna jest też obecność wielu substancji czynnych biologicznie. Na uwagę zasługują szczególnie silne przeciwutleniacze (flawonoidy, fitosterole), a także biotyna i witaminy A, C i z grupy B. Nie brakuje również pierwiastków takich jak wapń, magnez czy żelazo.
Ważnymi składnikami z punktu widzenia właściwości leczniczych są również wspomniane już olejki eteryczne zawarte w czarnuszce, a także tymochinon - substancja charakterystyczna dla czarnuszki, mająca duży potencjał antynowotworowy i przeciwzapalny.
.jpg)
Właściwości lecznicze nasion czarnuszki
Bogaty skład czarnuszki odpowiada za jej wyjątkowe właściwości, o czym wiedzieli już w starożytności, a współczesne badania tylko to potwierdziły. Profilaktyczne stosowanie czarnuszki pozwala na poprawę funkcjonowania wielu układów w naszym organizmie, z czego największe korzyści czerpie układ immunologiczny. Duża zawartość substancji takich jak przeciwutleniacze podnosi odporność oraz działa przeciwzapalnie. W praktyce oznacza to istotne zmniejszenie się liczby infekcji, a także wsparcie profilaktyki antyrakowej. Warto też podkreślić, że stosowanie czarnuszki pomaga niszczyć komórki rakowe, a dodatkowo chroni organizm podczas leczenia, szczególnie w czasie radioterapii.
Działania antynowotworowe to jednak nie wszystko. Na co jeszcze pomaga czarnuszka? Wpływa, chociażby na poprawę kondycji systemu nerwowego. Czarnuszka przyczynia się do poprawy samopoczucia, działa antystresowo i ma właściwości antydepresyjne. Obniża też poziom kortyzolu - hormonu stresu, który szczególnie w obecnych czasach trzeba mieć na uwadze.
Zawarte w czarnuszce związki pomagają również wspierać procesy myślowe i poprawiają koncentrację. Właściwości czarnuszki wpływają też na obniżenie ryzyka wystąpienia udarów. Mówi się nawet o tym, że czarnuszka może być pomocna przy leczeniu objawów schorzeń neurodegeneracyjnych u osób starszych, takich jak Alzheimer.
Alergie i uczulenia? Sięgnij po czarnuszkę
Prócz swoich niezaprzeczalnych zalet i pozytywnego wpływu na układy wewnętrzne, jak i kondycję skóry i włosów, czarnuszka posiada jeszcze jedną bardzo istotną cechę. Jest nieocenionym sprzymierzeńcem wszystkich osób zmagających się z alergiami, szczególnie tych powodujących kaszel i problemy z oddychaniem. Dotyczy to również osób cierpiących na astmę. Badania wykazały, że czarnuszka pozwala na istotne zmniejszenie objawów, niweluje charakterystyczny świst przy oddychaniu i powoduje uczucie ulgi.
Astma to zresztą nie wyjątek. Również wszelkiego rodzaju infekcje górnych dróg oddechowych takich jak zapalenia oskrzeli można szybko i skutecznie wyleczyć właśnie z pomocą czarnuszki. Także katar sienny nie będzie od dzisiaj aż tak uciążliwy, a czas potrzebny na jego pozbycie się ulegnie znacznemu skróceniu.
Co sprawia, że czarnuszka tak dobrze radzi sobie z takim przypadłościami? To zasługa dwóch substancji - to wspomniany już wcześniej tymochinon oraz nigellon. Oba wykazują silne działanie antyalergiczne - skutecznie blokują wydzielanie się histamin, czyli białek, które odpowiedzialne są za alergie i związane z nimi reakcje. Dodatkowo działają rozkurczająco na tchawicę, co zwiększa łatwość oddychania.
Czemu zatem warto sięgnąć po czarnuszkę, skoro w aptekach można dostać bez problemu środki mające podobne działanie? Jest ku temu kilka powodów. Przede wszystkim czarnuszka to w pełni naturalny środek, niepowodujący żadnych skutków ubocznych, nieobciążający układu pokarmowego. Należy pamiętać, że w walce z astmą i uczuleniami często stosowane są leki sterydowe, które z założenia powinny być ograniczane do absolutnego minimum. Skoro zatem istnieje naturalna i bezpieczna alternatywa - warto z niej skorzystać.
Drugi powód, równie istotny co pierwszy, to skuteczność. Czarnuszka pod względem osiąganych rezultatów nie ustępuje w żaden sposób najpopularniejszym lekom. Jej skuteczność jest taka sama, jeśli nie lepsza niż popularne leki z cetyryzyną, a jednocześnie przyjmowanie czarnuszki nie wywołuje skutków ubocznych takich jak chociażby senność i brak koncentracji, którą mogą być bardzo uciążliwe.
Jak stosować czarnuszkę?
W przypadku stosowania czarnuszki kluczem do sukcesu jest konsekwencja w działaniu. Długotrwałe stosowanie daje zdecydowanie najlepsze efekty, chociaż pierwsze rezultaty można zauważyć już po kilku, kilkunastu dni od rozpoczęcia suplementacji. Ważne jest również to, że wystarczą raptem 2 łyżeczki oleju z czarnuszki dziennie by dostarczyć odpowiedniej dawki substancji leczniczych. Taką ilość bez problemu dodamy do codziennego jadłospisu: w formie zamiennika oliwy z oliwek lub w postaci ziaren jako posypka do mięs i wypieków.
Co istotne, nie stwierdzono żadnych przeciwwskazań do stosowania czarnuszki u dzieci. Oczywiście w przypadku najmłodszych sugerowana dawka powinna być odpowiednio mniejsza i wynosić mniej więcej połowę tego, co u osób dorosłych. Olej z czarnuszki może być podawany już powyżej 6. miesiąca życia.
Czarnuszka - wielka moc z małych ziaren
Bez względu na to, czy potrzebujemy lekarstwa na astmę, uczulenia, czy chcemy wzmocnić odporność organizmu - regularne stosowanie oleju z czarnuszki lub ziaren pozwali na osiągnięcie zaskakujących rezultatów i pozwoli na skuteczne zwalczanie uciążliwych objawów. Ten naturalny antybiotyk może być efektywniejszy od leków sterydowych, a zawartość nasion czarnuszki złagodzi i skróci czas leczenia kataru siennego i inne objawy alergii. Czarnuszka to również zdrowe kwasy tłuszczowe wpływające pozytywnie na układ krwionośny i nerwowy.
Do tego wszystkiego czarnuszka będzie po prostu smacznym i wszechstronnym dodatkiem w naszej kuchni, która urozmaici wiele dań zarówno mięsnych, jak i wegetariańskich.
Produkty, które mogą Cię zainteresować:
- -8,10 zł
Źródła:
Physiological effects of nigella sativa on body - Indo American Journal Of Pharmaceutical Sciences, 2017, 4 (09), str. 2890-2892
Health from nature - Nigella sativa in cosmetics and medicinal products - Postępy Nauk Medycznych 2018, 1A, str. 61-64
Jacek Sieradz
W Naturalnie Zdrowe obecny od kilku lat. Gorliwy zwolennik idei slow life i racjonalnego podejścia do spraw żywienia. W swoich wpisach opisuje zdrowe produkty i ich właściwości oraz przedstawia, jak i dlaczego warto z nich korzystać. Zagadnienia związane z szeroko pojętym zdrowym trybem życia stara się prezentować w sposób przystępny, aby nawet laik mógł czerpać z nich maksimum pożytku i informacji. Miłośnik odkrywania nowych destynacji i lokalnych smaków. Po godzinach fan westernów i oddany właściciel staffika.