Co to są drożdże i jakie mają właściwości? Najważniejsze informacje

Kefirowe, odżywcze, piwne, winne, a w końcu drożdże piekarnicze. Chociaż zna je prawie każdy, mało kto zastanawia się nad ich pochodzeniem i rolą w przyrodzie. Co to są drożdże? Ten pozornie zwyczajny składnik naszej diety to w rzeczywistości mikroorganizmy o wyjątkowych właściwościach i wszechstronnym zastosowaniu.

Co to są drożdże?

Mogą przyjąć kształt okrągły, owalny, elipsoidalny lub cylindryczny, a ich rozmiary są większe niż bakterii – wynoszą przeciętnie 2-8 μm szerokości oraz 3-10 μm długości. Co to są suche drożdże? To rodzaj organizmów jednokomórkowych (grzybów, a zwłaszcza saccharomyces cerevisiae), których forma i wielkość uzależnione są od gatunku, warunków i wieku hodowli oraz stanu odżywiania. Drożdże żyją ponadto na podłożach zawierających cukry proste, przeprowadzając w warunkach beztlenowych fermentację alkoholową, czyli zamieniając węglowodany na etanol i dwutlenek węgla.

Jeśli dobrze przyjrzysz się zmianom zachodzącym w Twoim najbliższym środowisku, szybko odkryjesz, że drożdże są w nim powszechnie obecne. Owoce, które spadły z drzewa zaczynają gnić? To właśnie efekt działania drożdży. Nie bez powodu zwierzęta spożywające takie zgniłe owoce sprawiają wrażenie pijanych.

Dziś znanych jest aż ok. 30 różnych gatunków drożdży, które posiadają jeszcze liczne odmiany. Te, które interesują nas szczególnie to Saccharomyces cerevisiae, znane jako drożdże piekarskie (a także pod nazwami: piwne, górnej fermentacji, spożywcze, szlachetne, pączkujące), najprawdopodobniej wyizolowane ze skórek winogron. Dobrze przyjrzyj się także innym ciemnym owocom np. śliwkom – jeśli widzisz na nich czasem biały nalot, to właśnie komórki drożdży.

Drożdże – właściwości zdrowotne i wartości odżywcze

Czy drożdże są zdrowe? Dyskusja na ten temat toczy się od lat. Już w starożytności jednak spożywano napój, którego głównym składnikiem były drożdże. Właściwości tych mikroorganizmów miały według Hipokratesa wzmacniać i odżywiać organizm, a także oczyszczać jelita. Czy tak jest w rzeczywistości? Spójrzmy na odżywcze wartości drożdży.

A są one naprawdę bogate. W 100 gramach dostarczają ok. 92 kcal, ok. 11 gramów białka, 2 gramów tłuszczu oraz 7 gramów węglowodanów przyswajalnych. Trzeba przy tym zaznaczyć, że tłuszcz ten należy do tłuszczów wielonienasyconych, dlatego korzystnie wpływa na gospodarkę lipową organizmu. Dodatkowo 100 gramów drożdży zawiera aż 7 gramów regulującego pracę jelit błonnika!

Czym jeszcze wyróżniają się drożdże? Właściwości zdrowotne tych mikroorganizmów naprawdę Cię zaskoczą. Znane są one z wysokiej zawartości witamin z grupy B, w szczególności ryboflawiny i kwasu foliowego. Witamina B2 wpływa na proces tworzenia przeciwciał, a więc wzmacnia naszą odporność; B19 zalecana jest szczególnie kobietom w ciąży. B12 z kolei reguluje procesy metaboliczne.

Prócz witamin z grupy B, wyróżniamy także pielęgnacyjną stosowność drożdży. Zawarta w nich biotyna poprawia cerę, strukturę włosów i paznokci. Pamiętaj także, że drożdże zawierają wiele składników mineralnych i są bogatym źródłem licznym mikro-i makroskładników, jak np. regulującego ciśnienie krwi potasu, wzmacniającego strukturę kości wapnia, pomagającego walczyć ze stresem magnezu, niezbędnego w anemii żelaza oraz kluczowego w męskiej diecie manganu.

Właściwości drożdży sprawiają, ze polecić można je zarówno nastolatkowi z trądzikiem, młodej kobiecie w ciąży czy zestresowanemu 40-latkowi. Kiedy jednak Ci świetni sprzymierzeńcy zdrowia trafili do naszych domów i w jakiej postaci?

Skąd wzięły się drożdże piekarskie w naszej kuchni?

Już wiesz, co to są drożdże oraz jakie mają właściwości. Jak to się jednak stało, że drożdże piekarskie znalazły się w piekarniach i naszych własnych domach? Jako środek spulchniający ciasto były one stosowane nieświadomie od tysięcy lat! Dopiero jednak w XVII wieku zaobserwowano, że wykorzystanie zagęszczonych drożdży przy wypieku pieczywa poprawia jego smak i spulchnienie, a w rezultacie i tzw. porowatość miękiszu. Nowe odkrycie znacznie zwiększyło zużycie drożdży piekarniczych w produkcji chleba.

W produkcji piekarskiej pojawiły się one w 1781 roku w Holandii w wersji tzw. prasowanej – były to drożdże piwne (znane również jako drożdże piwowarskie) zmieszane z mąką ziemniaczaną i odwodnione. Na ziemiach polskich drożdżownictwo przemysłowe powstało pod koniec XIX wieku – z zacierów zbożowych produkowano u nas alkohol oraz drożdże piekarskie. Na popularności zyskiwały także drożdże piwowarskie. Obecnie w sklepach można znaleźć ich trzy główne odmiany: drożdże świeże, suche drożdże oraz drożdże instant.

Świeże, suche czy instant? Rodzaje drożdży

Drożdże piekarnicze to zaraz po zakwasie najstarszy środek spulchniający. Na półkach sklepowych znajdziemy kilka odmian, które różnią się nie tylko konsystencją, ale także zastosowaniem oraz stopniem trudności użycia.

Drożdże świeże to największy drożdżowy klasyk. Występują w postaci kostki o różnej gramaturze, zazwyczaj w opakowaniach 40-200 gramów. Należy przechowywać je w lodówce, a przed użyciem doprowadzić do temperatury pokojowej. Najczęściej stosuje się je w formie uaktywnionej (jako rozczyn), który tworzymy łącząc pokruszone drożdże z ciepłym mlekiem bądź wodą i odrobiną cukru. Drożdże piekarnicze świeże nadają się doskonale do wszelkich drożdżowych wypieków, takich jak chleb, bułki czy ciasta.

Sprawdź nasz artykuł: Najlepsza mąka na chleb

O popularność biją się z nimi jednak drożdże instant, które mają postać drobniutkich granulek. Ich użycie jest zgodnie z nazwą błyskawiczne – nie musisz wykonywać rozczynu, co jest dużym ułatwieniem i zyskaniem na czasie. Wystarczy je wymieszać z mąką i innymi suchymi składnikami, dodać ciepłą wodę lub mleko i gotowe.

Dają niemalże takie same efekty jak drożdże świeże, o ile zachowasz odpowiednie proporcje: 7 gramów do 25 gramów (odpowiednio drożdże instant a świeże drożdże). Jeśli więc w przepisie znajduje się 50 gramów drożdży świeżych, musisz użyć dwóch 7-gramowych opakowań instant.

Nie zapominajmy jednak, że istnieją również drożdże suche – mniej znane i mniej popularne. Mają one postać granulek jak drożdże instant, ale analogicznie do drożdży świeżych wymagają przygotowania rozczynu przed użyciem z odrobiny mąki i ciepłego płynu o temperaturze 35-40 stopni. Nie musisz ich jednak przechowywać w lodówce, ani czekać aż osiągną temperaturę pokojową.

Które wybrać? Drożdże instant a świeże

Chociaż mówi się, że to jakich drożdży będziemy używać zależy od naszych upodobań i wygody, to wybierając odpowiedni rodzaj, warto wziąć pod uwagę także inne czynniki, jak np. to jaki rodzaj ciasta drożdżowego będziemy piec. Cukiernicy i piekarze wskazują, że drożdże instant przeznaczone są do wypieków, których zawartość cukru nie przekracza 5%, jak również ciast lekkich i nietłustych. Sprawdzą się doskonale przy słonych chlebach i bułkach, a także pizzy.

Drożdży piekarniczych świeżych nie może natomiast zabraknąć gdy chcesz wykorzystać ich  spulchniającą rolę w przypadku wypieków ciężkich z większą ilością masła, jajek lub bakalii. To również idealny wybór dla wszystkich, którzy uwielbiają unoszący się w kuchni drożdżowy zapach.

Sprawdź również artykuł Co zrobić z drożdży? Szybkie i łatwe przepisy!

Bez wątpienia jednak w polskich domach zaczynają dziś królować drożdże instant. Nie tylko nie musisz ich przechowywać w lodówce, ale również możesz je mieć zawsze pod ręką – mają długi termin przydatności do spożycia. To więc odpowiedź na potrzeby wszystkich zabieganych kobiet i mężczyzn, którzy mogą spontanicznie wypiekać drożdżowe pyszności, bez wcześniejszego planowania zakupów.

Drożdże piekarskie – nie tylko kulinarne zastosowanie

Wybór drożdże instant a świeże w kuchni jest dość prosty. Jednak tylko te ostatnie posłużą Ci także poza nią, np. w walce z trądzikiem. Za pomocą domowej, drożdżowej maseczki możesz oczyścić skórę i usunąć z niej nadmiar łoju – wystarczy rozkruszyć ok. 20-gramowy kawałek i zalać odrobiną ciepłej wody, a powstałą pastę nałożyć na oczyszczoną i osuszoną twarz. Gdy maska całkowicie zaschnie, należy ją ściągnąć, umyć skórę, nawilżyć kremem, i gotowe: elastyczna, sprężysta i pełna blasku cera gwarantowana!

Niezależnie od tego, co postanowisz z drożdży przygotować – czy będzie to chleb, bułki, ciasto czy maseczka – zdrowotne właściwości ujawnią się zarówno po ich spożyciu, jak i zabiegach pielęgnacyjnych. Co to są drożdże? To prawdziwy skarb natury, który warto włączyć nie tylko do codziennej diety.