Maltitol - co to jest, właściwości i zastosowanie
Przejdź do następnych akapitów:
Mówiąc o naturalnych słodzikach, stanowiących zamiennik białego cukru najczęściej mamy na myśli ksylitol lub erytrytol. To właśnie te dwa najczęściej spotyka się nie tylko w składach produktów określanych “zdrową żywnością”, ale również w eko-sklepach, gdzie można je kupić luzem w kilogramowych opakowaniach. Należące do jednej rodziny substancje nie są jednak jedynymi przedstawicielami grupy alkoholi cukrowych. Do rodziny polioli zalicza się również maltitol - mniej znany i niedoceniany kuzyn ksylitolu i erytrolu.
Warto na początek odpowiedzieć sobie na pytanie, skąd wynika rosnąca popularność naturalnych słodzików, które mają zastąpić tradycyjny cukier. To przede wszystkim rosnąca świadomość konsumentów o szkodliwości zarówno białego cukru, jak i innych substancji słodzących jak, chociażby owiany złą sławą syrop glukozowo-fruktozowy.
W obu przypadkach mówimy o dodatkach, których spożycie nawet w niewielkich ilościach może nieść ze sobą poważne konsekwencje dla zdrowia. Z tego powodu biały cukier i syrop glukozowo-fruktozowy zdecydowanie powinny zniknąć z każdej zdrowej diety, a tymczasem jest dokładnie na odwrót - ilość takich środków słodzących zaskakuje również pod względem typu produktów spożywczych, w których są obecne.
Na szczęście wiedza o zdrowym odżywianiu, a także dostępność produktów spożywczych o obniżonej zawartości cukru jest coraz większa. Dzięki temu częściej sięgamy też po zdrowsze zamienniki cukru, czyli alkohole cukrowe takie jak ksylitol, czy właśnie maltitol. I słusznie, bo w pewnym sensie jest to rozwiązanie idealne: pozwala na czerpanie zysków, bez ponoszenia wysokich kosztów. Zacznijmy jednak od podstaw.
Czym jest maltitol?
Jak już wspomnieliśmy, maltitol to organiczny związek chemiczny należący do grupy polioli, czyli alkoholi cukrowych. Powstaje w wyniku przetwarzania maltozy, która ma swoje źródło w ziarnach zbóż. Do tej samej rodziny zaliczymy najbardziej znane ksylitol i erytrytol, ale również mniej znany sorbitol. W przemyśle spożywczym maltitol nosi oznaczenie E965. Symbole E często budzą niechęć i kojarzą się z chemią spożywczą. Nie ma jednak powodów do obaw - maltitol jest w pełni naturalną substancją i o ile jest pozyskiwany w fabrykach na skalę przemysłową, to spotkać go można, chociażby w liściach cykorii, tapioce czy ziarnach zbóż i kukurydzy oraz niektórych owocach i warzywach. Przy produkcji żywności głównym surowcami, jakie się wykorzystuje, są przeważnie kukurydza i ziarno pszenicy.
Maltitol występujący jako syrop maltitolowy oraz proszek maltitolu. Jako naturalny słodzik w domyśle ma zastępować nam zwykły cukier w codziennym użyciu. Trzeba przyznać, że nadaje się do tego doskonale - jego słodkość w stosunku do cukru białego jest tylko odrobinę mniejsza, około 10% (wzorcem w porównywaniu smaku słodkiego jest sacharoza). Tego samego nie można jednak powiedzieć o kaloriach, bo maltitol jest już o połowę mniej kaloryczny niż zwykły cukier. Wartość energetyczna maltitolu wynosi około 240 kalorii na 100g. Można założyć, że pod względem słodkości i kaloryczności jest zatem bardzo podobny do ksylitolu.
Co w takim razie różni te słodziki? Chociażby brak charakterystycznego uczucia “chłodu”, który jest charakterystyczny dla ksylitolu i który powoduje, że ksylitol często stosowany jest w gumach do żucia. Brak uczucia chłodu to oczywiście niejedyna cecha maltitolu. Ma też inne zalety, które możemy wykorzystać w zależności od potrzeb.
Maltitol właściwości
Maltitol - zamiennik cukru dla diabetyków
Maltitol jak wszystkie poliole charakteryzuje się zdecydowanie niższym indeksem glikemicznym w porównaniu do cukru białego. Jego właściwości zbliżone są do właściwości sacharozy. W przypadku tego słodzika jego indeks glikemiczny wynosi co prawda 35, czyli więcej niż u innych alkoholi cukrowych, ale nadal zaliczany jest do produktów o niskim indeksie glikemicznym. Maltitol jest metabolizowany inaczej niż inne cukry, wchłania się w przewodzie pokarmowym wolniej niż normalny cukier. Dodatkowo ta substancja słodząca zawiera węglowodany złożone, więc nie podnosi zbyt szybko poziomu glukozy we krwi, ale robi to w powolny sposób. Dzięki temu wyrzuty insuliny są znacznie łagodniejsze - odpowiedź organizmu jest około 80% niższa niż w przypadku cukru.
Dzięki temu maltitol jest polecany dla osób chorych na cukrzycę, chociaż wskazana jest kontrola ilości - mimo wszystko nie jest to ta sama półka, co erytrytol posiadający zerową wartość energetyczną i również zerowy indeks glikemiczny. Uważa się za bezpieczne stosowanie maltitolu przez kobiety w ciąży, osoby z celiakią lub nietolerancję glutenu oraz z nietolerancją laktozy. Jest także polecany osobom dbającym o zdrowie.
Zdrowe zęby dzięki maltitolowi
Olbrzymią zaletą stosowania maltitolu i innych dodatków z całej grupy polioli jest ich pozytywny wpływ na kondycję zębów. Stosując maltitol zamiast cukru albo spożywając słodycze, w których zastąpił on cukier i sztuczne słodziki np. aspartam, przyczyniamy się do poprawy kondycji jamy ustnej. Najbardziej powszechna choroba zębów, czyli próchnica jest następstwem sprzyjającego rozwojowi bakterii kwaśnego środowiska, które tworzy się w jamie ustnej właśnie po spożyciu cukrów, szczególnie sacharozy, glukozy i fruktozy. Eliminując dwucukry z diety, gwarantujemy sobie zdrowe zęby, bez ubytków i obniżamy ryzyko rozwoju próchnicy.
Zastosowanie Maltitol i jego zastosowanie
Zastosowanie maltitolu w kuchni jest bardzo szerokie. Maltitol jako substancja słodząca świetnie nada się do stosowania nie tylko jako dodatek do herbaty, czy kawy, ale też do słodkich wypieków. Pod względem słodkiego smaku maltitol przypomina cukier trzcinowy, który też często jest polecany w przepisach do ciast i słodkich napojów. Co istotne, maltitol nie ulega procesowi karmelizacji w wysokiej temperaturze, a także zapobiega nadmiernemu wysuszaniu ciast - jego właściwości higroskopijne zatrzymują wilgoć, nadając wypiekom odpowiedniej "mokrej" konsystencji. Dzięki czemu dłużej zachowują one swoją świeżość. Obecnie maltitol znajduje zastosowanie w różnych gotowych produktach spożywczych. Coraz częściej maltitol stosowany jest jako dodatek do czekolad, ciastek, batoników i innych słodyczy o obniżonej wartości energetycznej i bez cukru.
Słodzik ma też inne ciekawe właściwości. Maltitol może być np. użyty jako substytut tłuszczu. Jego dodanie pozwala uzyskać kremową konsystencję i jest często stosowany w produktach o obniżonej zawartości tłuszczu (jogurty, desery mleczne, zdrowe słodycze, gumy do żucia). W przemyśle farmaceutycznym maltitol stosowany jest jako substancja wypełniająca.
Przeciwwskazania do stosowania maltitolu
O ile maltitol jest z reguły polecany jako zdrowa alternatywa dla tradycyjnego cukru, nie oznacza, że można stosować go bez żadnych ograniczeń. Mimo zdecydowanie mniejszej kaloryczności, maltitol nadal zawiera w sobie kalorie i trzeba je brać pod uwagę. Poza tym tak samo, jak w przypadku innych naturalnych słodzików, w dużej ilości może ulegać fermentacji w jelicie cienkim i powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego, może mieć działanie przeczyszczające, powodować biegunki, wzdęcia i gazy.. Dlatego zalecane jest ograniczenie spożycia maltitolu w codziennej diecie do około 50 g dziennie, ale ilość ta może się różnić w zależności od osoby. Ryzyko, że pojawi się efekt przeczyszczający, można obniżyć stosując go w pokarmach stałych oraz w połączeniu z białkiem i tłuszczem. Należy również pamiętać, że przy regularnym spożywaniu organizm może przyzwyczaić się do dziennych dawek i tolerancja może ulec zmianie. Pamiętajmy również że każdy organizm różnie reaguje na rozmaite substancje słodzące.
Maltitol czy jest zdrowy?
Maltitol to kolejna obok ksylitolu i erytrytolu alternatywa dla “białej śmierci”. Z porównywalną słodkością i znacznie niższą ilością kalorii zamiennik cukru stanowi idealną propozycję dla osób walczących o obniżenie masy ciała, sportowców, ale też diabetyków, u których nie będzie podbijał mocno poziomu glukozy we krwi. Z jego zalet skorzystać może zresztą każdy - wybierając maltitol i produkty nim słodzone wybieramy życie bez dodatku cukru, a to zawsze zysk dla naszego zdrowia.
Słodzik nie powoduje próchnicy, nie zawiera glutenu, ma połowę mniej kalorii, a spożywanie maltitolu nie niesie ze sobą skutków ubocznych. Co ważne, jest też łatwo dostępny - bez problemu można go kupić w internetowych i stacjonarnych sklepach ze zdrową żywnością. W małych ilościach maltitol nie powoduje żadnych skutków ubocznych i nie powinieneś obawiać się o swoje zdrowie. Mimo to, nadmierne spożycie może powodować wystąpienie objawów ze strony układu pokarmowego.
Produkty, które mogą Cię zainteresować:
- -5,90 zł
- -0,20 zł
Źródła:
Sugar alcohols - their role in the modern world of sweeteners: a review - European Food Research and Technology - 2015, 241:1-14
Functional properties of maltitol - Agricultural Science and Technology, 2013, vol.5, nr.2 168-172
Maltitol: Analytical Determination Methods, Applications in the Food Industry, Metabolism and Health Impacts - International Journal Of Environmental Research and Public Health, 2020, 17(14), 5227
Jacek Sieradz
W Naturalnie Zdrowe obecny od kilku lat. Gorliwy zwolennik idei slow life i racjonalnego podejścia do spraw żywienia. W swoich wpisach opisuje zdrowe produkty i ich właściwości oraz przedstawia, jak i dlaczego warto z nich korzystać. Zagadnienia związane z szeroko pojętym zdrowym trybem życia stara się prezentować w sposób przystępny, aby nawet laik mógł czerpać z nich maksimum pożytku i informacji. Miłośnik odkrywania nowych destynacji i lokalnych smaków. Po godzinach fan westernów i oddany właściciel staffika.